شرکت کنندگان در نشست منطقه ای فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران ( IFJ ) و انجمن های روزنامه نگاران عرب و خاورمیانه ( AWME )، مسائل مطبوعاتی را که بر حقوق اجتماعی و حرفه ای روزنامه نگاران در منطقه تأثیر می گذارد، مورد بحث قرار دادند. علاوه بر این، آنها همچنین درباره اثرگذاری پیشترفت های فن آوری، اقتصادی و اجتماعی بر روزنامه نگاری و بخش رسانه در جهان عرب بحث و گفتگو کردند.

مباحث آنها مسائل متعددی را در بر می گرفت از جمله تاثیرگذاری بخش رسانه های دیجیتال بر روی اصلاح ساختاری و سازمانی اتحادیه ها برای دفاع بهتر از اعضای خود، مدل های تجاری رسانه های جدید، حقوق نویسندگان برای روزنامه نگاران، تقویت همبستگی اتحادیه های کارگری منطقه ای، محدودیت های آزادی مطبوعات و روزنامه نگاری مستقل که موجب شکست روزنامه نگاری کیفی در منطقه می شود، و موضوع مصونیت و امنیت حرفه ای روزنامه نگاران.

شرکت کنندگان در نشست

به یادبود تمام روزنامه نگاران و کارکنان رسانه ای که در انجام وظیفه خود در منطقه و جهان کشته شدند، یک دقیقه سکوت کردند. آنها همچنین بهترین آرزوهای خود را برای خبرنگاران و کارکنان رسانه ای مجروح فرستادند و همبستگی خود را با خانواده های روزنامه نگاران مفقود ابراز و امیدواری خود را برای بازگشت امن آنان اعلام کردند.

از کشورهای منطقه که روزنامه نگارانی را بازداشت و به زندان انداخته اند خواهان آزادی فوری آنها شدند. همچنین خواستار توقف تمام اقدامات دولت ها برای ارعاب روزنامه نگاران به منظور تأثیرگذاری بر کار حرفه ای و استقلال آنها شدند.

همه دولت های منطقه، نهادها و سازمان های بین المللی، شبکه های منطقه ای، اتحادیه های کارگری ملی و منطقه ای را تشویق می کنند تا روزنامه نگاری آزاد و مستقل را به عنوان مقوله منافع عمومی مورد توجه قرار دهند. دولتها مسئول زمینه سازی چهارچوب قانونی و نظامند لازم برای شکوفایی روزنامه نگاری آزاد، مستقل و کیفی با هدف پیشبرد دموکراسی و توسعه پایدار کشورها در انطباق با  برنامه ۲٠٣٠ سازمان ملل متحد برای توسعه پایدار، که توسط کشورهای عربی پشتیبانی شده است، هستندد.

از دولتهای عربی می خواهند که مسئولیت روند نزولی استانداردهای روزنامه نگاری در منطقه عرب را به عهده بگیرند. به عنوان یک عمل ضروری، دولتها باید اقدامات قانونی و نظارتی را برای تضمین استقلال در ساختارهای حاکم، تامین مالی و استقلال محتوای رسانه های دولتی انجام دهند. این یک پیش شرط برای تبدیل آنها به سازمان های رسانه ای مستقل خدمات عمومی برای انجام مأموریت و وظایف خود در انطباق با استانداردهای بین المللی است. با انجام این کار، آنها همچنین به بهبود استانداردهای روزنامه نگاری در بخش رسانه ها کمک خواهند کرد.

تأیید می کنند که هیچ بازگشتی از دست آوردهای جدید آزادی بیان در جهان عرب، که با انقلاب دائمی فناوری های ارتباطات و اطلاعات امکان پذیر شده است، وجود ندارد. توانایی های در حال افزایش مداوم شهروندان برای ابراز نظرات و دیدگاه های خود به صورت آزادانه، پایه ای برای گسترش آزادی مطبوعات و کمک به حمایت از کار حرفه ای روزنامه نگاران است. به همین ترتیب، از تلاش برای توصیف اینگونه آزادی بیان به عنوان  جنگ با روزنامه نگاری یا جایگزینی برای آن اظهار تاسف کرده و آنرا شکست خورده می دانند.

تعهد به مبارزه برای برابری جنسیتی در رسانه ها و ایستادگی در برابر تمامی اشکال تبعیض و ازارجنسی

این واقعیت دارد که برخی دولتهای عربی تا کنون حق آزادی انجمن را به رسمیت نشناخته اند. از این دولتها می خواهیم تا دخالت در جنبش همبستگی روزنامه نگاران ( از طریق قوانین، دستورالعمل های اداری یا اقدامات امنیتی ) و تلاش آنانرا برای سازماندهی خود در قالب سازمان های مستقل روزنامه نگاران، که قادر به نمایندگی و حفاظت از منافعشان باشد، متوقف کنند.

به اتحادیه مطبوعات اردن و نقش آن – از طریق عضویت در انجمن اتحادیه های حرفه ای – در برابر تلاش های قبلی دولت برای تحمیل سیاست های اقتصادی و اجتماعی ناعادلانه و غیرمنصفانه نسبت به کارگران، از جمله روزنامه نگاران، تبریک می گویند.

از سندیکای ملی مطبوعات مراکش به خاطر پیروزی شایسته اش در بدست آوردن کرسی نمایندگان روزنامه نگاران در هیأت مدیره شورای ملی مطبوعات و ایفای نقشی مهم در اداره آن تقدیر می شود.

از تمام کشورهای عربی و سازمان های منطقه ای، که هنوز ” اعلامیه آزادی رسانه ها در جهان عرب ” را امضا نکرده اند، می خواهیم بفوریت آنرا امضا کنند. همچنین از تمام سازمان های اتحادیه های کارگری، موسسات ملی حقوق بشر و نهادها و سازمان های منطقه ای، ملی و بین المللی، که در سال های گذشته با روزنامه نگاران برای پذیرفتن “اعلامیه آزادی رسانه ها در جهان عرب”.  همکاری کرده اند، تقدیر و تشکر می کنیم. بر حمایت مداوم خود برای ایجاد یک سازوکار مستقل منطقه ای در حمایت از آزادی مطبوعات در جهان عرب تاکید می شود.

پیشنهادات

حقوق اجتماعی روزنامه نگاران، رسانه های دیجیتال و سازمان اتحادیه های کارگری

یکم : گفتگوی اجتماعی بین اتحادیه ها، دولتها، سازمان های انتشاراتی و کارفرمایان، بستر مهمی برای حصول اطمینان از تامین حقوق اقتصادی، اجتماعی و حرفه ای روزنامه نگاران است. عدم تعادل قدرت در جهت منافع دولتها و مؤسسات مالی بین المللی، ایده تقویت اتحادیه های کارگری را در همبستگی با سایر اصناف حرفه ای بمنظور افزایش قدرت مذاکره آنها برای مقاومت در برابر سیاست های اقتصادی و اجتماعی ناعادلانه علیه شان فرارو قرار می دهد.

دوم : پیمان های دسته جمعی بهترین ابزار اتحادیه های کارگری برای تضمین حقوق اجتماعی و حرفه ای روزنامه نگاران است، و اتحادیه ها می توانند همه تلاششان را در این باره انجام دهند – از جمله توسعه ساختارهای اتحادیه های کارگری بگونه ای که در برگیرنده موسسات رسانه ای شود اگر آنها عضو نیستند – برای رسیدن به پیمان های دسته جمعی جدید.

سوم : تلاش ها باید برای رسیدن به چارچوب توافقات با سازمان های رسانه ای منطقه ای و بین المللی برای تضمین حقوق اتحادیه های کارگری و اعضایش ادامه یابد.

چهارم : بر اینکه روزنامه نگاری دیجیتال یکی از اجزای فعال و موثر وزنامه نگاری حرفه ای است، و روزنامه نگاران شاغل می توانند با پتانسیل، مهارت ها و توانایی های این فن آوری نقشی تاریخی در گذار روزنامه نگاری حرفه ای به عصر دیجیتال داشته باشند، تاکید می شود.

پنجم : بر ادامه روند نوسازی ساختارها و مقررات اتحادیه های کارگری با هدف حذف موانع مقرراتی روزنامه نگاری دیجیتال، به ویژه آنهائیکه برای محدودیت تنوع در بخش رسانه هاست، به منظور توانایی دفاع فعالانه از منافع از روزنامه نگاران به طور کلی و کسانی که به طور خاص در این بخش کار می کنند، و اینکه روند پذیرش و ادغام آنها را در ساختارهای اتحادیه کارگری تسهیل کند، پافشاری می شود.

ششم : اتحادیه های کارگری باید به اعضای خود که وبسایت های روزنامه نگاری الکترونیکی و شرکت های تعاونی ایجاد می کنند، کمک کنند و با مساعدت فنی و تخصصی امکان موفقیت پروژه های آنها را فراهم آورند.

هفتم : باید در برابر تلاش کشورهایی که هدفشان محدود کردن آزادی مطبوعات از طریق مقررات تنظیمی برای اینترنت و جرایم الکترونیکی با ماهیتی سرکوبگر و ضد آزادی، بگونه ای که قوانین مطبوعات و انتشارات باعث زندانی شدن روزنامه نگاران بدلیل انجام کار حرفه ای شود، ایستادگی کرد. اتحادیه های روزنامه نگاران دهه های طولانی برای رهائی از شر این قوانین مبارزه کرده اند.

هشتم : اتحادیه ها باید در برابر نقض حقوق اجتماعی روزنامه نگارانی که در رسانه های دیجیتال اشتغال دارند، و این واقعیت که چون بیشتر آنها جوان هستند قراردادهای ضعیف کار به آنها تحمیل می شود یا آنها را مجبور به کار بدون قرارداد می کند و به آنها دستمزد کمی نزدیک به کارگران آزاد داده می شود، موضع محکمی اتخاذ کنند. بعلاوه باید فشار سنگینی برای دفاع از سلامت کار و استقلال حرفه ای آنها به عمل آید.

نهم : تا زمانیکه شکنندگی وضعیت اقتصادی روزنامه نگاری دیجیتال پابرجاست اتحادیه های کارگری باید از دولت های منطقه برای رشد و شکوفایی حرفه ای و زیربنای اداری آن درخواست کمک مالی کنند. این حمایت باید از طریق سازوکارهای های مستقل با معیارهای شفاف و روشن باشد که باعث دخالت در استقلال حرفه ای روزنامه نگاران نشود. اتحادیه های صنفی باید در تنظیم و مدیریت این سازوکار مشارکت داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که سازمان های کمک کننده به حقوق اجتماعی و حرفه ای روزنامه نگاران احترام می گذارند و این یکی از معیار های اساسی است که باید برای دریافت این کمک و پشتیبانی رعایت شود.

دهم : اتحادیه ها باید تجزیه و تحلیل تحولات فنی و تاثیرات آنها در عرصه رسانه ها را، به ویژه در زمینه زایش حرفه های جدید رسانه ای که در تولید و انتشار محتوای رسانه ها نقش دارند، پیگیری و تشدید کنند.

یازدهم : از ایجاد رسانه های دیجیتال منطقه ای و تشکیل اتحادیه های کارگری توسط روزنامه نگاران جوان باهدف فرآهم آوری امکان مشاوره اتحادیه های روزنامه نگاران روی نیازها و نگرانی های روزنامه نگاران جوان در رسانه های دیجیتال و پیشرفت های فنی، که بر شرایط اشتغال و پیامدهای آن در اتحادیه های کارگری و حقوق حرفه ای تأثیر می گذارد، حمایت می شود.

دوازدهم : اتحادیه ها توافق کرده اند که “روز جهانی کار پاک “، که در ٧ اکتبر برگزار می شود، برای سازماندهی فعالیت هایی که شرایط کاری روزنامه نگاران در رسانه های دیجیتال و روزنامه نگاران جوان را برجسته می کند، مورد استفاده قرار گیرد.

حقوق روزنامه نگار نویسنده

یکم : شرکت کنندگان بر اهمیت پیگیری اتحادیه های روزنامه نگاران برای اجرای قوانین ملی یا حمایت از تصویب قوانین جدیدی که حقوق مالی روزنامه نگاران را در انتشار دوباره مطالبشان تضمین کند، تاکید کردند.

دوم : شرکت کنندگان همکاری و موفقیت فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران ( IFJ ) در تصویب پیش نویس طرحی قوی برای دستورالعمل حقوقی بازار دیجیتال در پارلمان اروپا را ارج نهادند. این پیش نویس حمایت های قوی برای حقوق نویسندگان ( روزنامه نگاران و خلاقان ) تامین می کند و هدف آن پایان دادن به استفاده آزاد و مجانی از مطالب روزنامه نگاری توسط شرکت های بزرگ فناوری است.

سوم : اتحادیه های روزنامه نگاران مشاوره های لازم را برای ایجاد یک چارچوب قانونی منطقه ای مشابه با اتحادیه اروپا برای حفاظت از حقوق نویسندگان روزنامه نگاری با هدف متوقف کردن شرکت های بزرگ فنی و چاپی از استفاده از مطالب روزنامه نگاری به صورت رایگان، آغاز خواهند کرد.

همکاری بین فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران ( IFJ ) و فدراسیون روزنامه نگاران عرب ( FAJ ) برای تقویت دفاع از حقوق روزنامه نگاران

یکم : شرکت کنندگان از همکاری بین IFJ و FAJ، برای کمک به حفاظت از حقوق اجتماعی و حرفه ای روزنامه نگاران در جهان عرب تقدیر کردند.

دوم : بر اهمیت ادامه همکاری میان هر دو فدراسیون در آینده و طراحی ابتکارات و برنامه های مشترک منطقه ای در باره حقوق اجتماعی و حرفه ای روزنامه نگاران، ساختار اتحادیه های کارگری، آزادی مطبوعات، امنیت روزنامه نگاران و ابتکار عمل برای تقویت ناشران و حقوق نویسندگان حقوق روزنامه نگار تاکید کردند.

روزنامه نگاری آزاد و ایجاد سازوکار خاص منطقه ای برای گزارشگری آزادی مطبوعات در جهان عرب

به دنبال توصیه های نشست منطقه ای در مورد آزادی مطبوعات در جهان عرب، در ماه مه ۲٠١۶ در کازابلانکا، همکاری بین  IFJ،FAJ و یونسکو در مورد ” اعلامیه آزادی مطبوعات در جهان عرب ” و ایجاد سازوکار خاص برای گزارشگری آزادی مطبوعات، موضوع پیگیری و انجام شد.

و در پی تصمیم فوری IFJ در کنگره جهانی خود، که در ماه ژوئن ۲٠١۶ در شهر آنژ فرانسه برگزار شد، از اتحادیه های روزنامه نگاران در جهان عرب  برای ایجاد یک سازوکار خاص منطقه ای برای دفاع از آزادی مطبوعات حمایت و پشتیبانی شد.

و بر اساس این توصیه نشست منطقه ای با موضوع آزادی مطبوعات و مطبوعات مستقل در جهان عرب در آوریل ۲٠١٧ در کویت برگزار شد.

و شرکت کنندگان پس از جمع بندی مشاوره ها و تعاملاتی که به دنبال آنها انجام شد، اعلام کردند :

یکم : تاکید می کنیم که کشورهای عربی مسوولیت تاریخی برای تضمین آزادی مطبوعات دارند، و از کشورهای عربی خواستاریم با اتحادیه های روزنامه نگاران برای تدوین قوانین و مقرارتی که آزادی و امنیت روزنامه نگاری را تضمین کند، مشورت نماید.

دوم : از مشاوره های اتحادیه سخن پراکنی دولت های عربی (ASBU) در میان اعضای خود و اقداماتی که برای تدوین و تصویب « اعلامیه آزادی مطبوعات در جهان عرب » انجام گرفته، استقبال می شود.

سوم : به تلاش های خود  برای تدوین و تصویب ” اعلامیه آزادی مطبوعات ” توسط سازمان های منطقه ای عرب و از جمله سازمان آموزشی، فرهنگی و علمی اتحادیه عرب (ALECSO) و اتحادیۀ کشورهای عربی  (LAS)ادامه می دهند.

چهارم : از نهادها و سازمان های ملی حقوق بشر در چارچوب جلسات عمومی شان در این ماه خواسته شد در جلسه بعدی شان درخواست اتحادیه ها را برای تدوین یک سازوکار خاص برای آزادی مطبوعات در جهان عرب قبول و تصویب نمایند. آنها احتمال حضور یک هیئت مشترک از IFJ-FAJ در این نشست را بررسی خواهند کرد تا جهت گیری شان را به اعضای شبکه ارتباطی نشان دهند.

پنجم : اتحادیه ها و انجمن های روزنامه نگاران در کشورهای عربی با نهادها و سازمان های ملی حقوق بشر در کشورهای خود تماس خواهند گرفت تا آنها را در پشتیبانی از ایجاد سازوکار منطقه ای برای حمایت از آزادی مطبوعات تشویق و ترغیب نمایند.

ششم : بر نقش مثبت گزارش های ملی و منطقه ای در مورد آزادی مطبوعات در جهان عرب، که مبتنی بر روش های مستقل و شفاف باشد، تاکید می شود. بر اهمیت هماهنگی و مشورت میان نهادهای مختلف – به ویژه IFJ و FAJ-  در مورد روش ها و دامنه گزارش ها برای تهیه گزارش منطقه ای بمنظور افزایش مزایا و انتشار آنها تاکید می شود.

امنیت روزنامه نگاران و مبارزه با مصونیت مجرمان در انجام جنایات علیه روزنامه نگاران

یکم : اتحادیه ها بر تعهد خود برای ادامه و توسعه آموزش ها برای امنیت روزنامه نگاران، ترویج فرهنگ امنیت شغلی در میان روزنامه نگاران و کارکنان رسانه تأکید می کنند.

دوم : اتحادیه ها از صاحبان و کارکنان رسانه ها می خواهند که مذاکرات جدی را برای توافق بر سر مفهوم ” وظایف مراقبتی ” آغاز و سازماندهی لازم توسط کارفرمایان نسبت به کارکنانشان را انجام دهند. این شامل تخصیص بودجه برای آموزش روزنامه نگاران، پوشش بیمه درمانی و عمر برای کارکنان میدانی و تهیه تجهیزات حفاظتی مناسب می شود.

سوم : اتحادیه ها از کشورهای منطقه، که هنوز موفق به ایجاد سازوکاری ملی برای حفاظت از روزنامه نگاران و پیگیری جنایات علیه آنها نشده اند، به ویژه کشورهائی که در معرض جنگ و درگیری قرار دارند، می خواهند دراین باره تمهیدات لازم را بکار بندند. کمیته ملی عراق برای امنیت روزنامه نگاران و مسئله مصونیت می تواند تجربه ای مفید در این باره باشد.

چهارم : اتحادیه های روزنامه نگاران در جهان عرب و فدراسیون روزنامه نگاران عرب ( FAJ ) از تلاش های فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران ( IFJ ) برای تدوین یک توافقنامه بین المللی جدید در باره امنیت و استقلال روزنامه نگاران و کارکنان رسانه ای حمایت و پشتبانی می کنند و از دولت های عربی خواهان حمایت از این توافقنامه هستند.

در پایان : شرکت کنندگان از کارکنان IFJ و رهبری سندیکای ملی مطبوعات مراکش و کارکنانشان برای میزبانی و تسهیلات نشست تشکر کردند. آنها همچنین از شرکای IFJ بویژه بنیاد فریدریش ایبرت و کارکنان آن برای تلاش های خود در حمایت از این نشست و کمک به سازماندهی آن تشکر کردند.

مراکش، ۲ – ٣ اکتبر، ۲٠١۸