در سال ۲۰۲۰ میلادی بیماری همهگیر کووید-۱۹ تاثیر شدیدی بر روزنامهنگاری داشته و موجب مواردی از جمله تعطیلی رسانهها، اخراج کارکنان آن، از دست رفتن درآمدها و عدم امنیت شغلی خبرنگاران شده است.
با وجود این بحرانها و مشکلات، فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران (IFJ) و نهادهای همراه آن در سراسر جهان مصمم هستند برای آیندهای با راهحلهای موثر برای این بحران مبارزه کنند.
این همهگیری موجی از همبستگی بیسابقه میان اتحادیههای کارگری، کارکنان رسانهها و تشکلهای جامعه مدنی در تاریخ معاصر را برانگیخته است.
اگر وحدت و انسجام برای گسترش و تأمین حقوق کارگران ضروری است، همهگیری کرونا ثابت کرد که اتحادیهها همچنان به عنوان پناهگاهی در مواقع بحرانی عمل میکنند.
اتحادیهها در خط مقدم تلاش برای جلب حمایت دولتها از مشاغل و محافظت از رسانهها در میانه پیامدهای همهگیری کرونا بودند.
ضرورت ادامه حمایتهای دولتی
فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران از بستههای تشویقی و حمایت اقتصادی از رسانهها و کارکنان مستقل که برخی دولتها در طول سال جاری اعلام کردند، استقبال کرد و بر ضرورت اقدامات بعدی تا پایان همهگیری تاکید کرد.
اما بیشتر این اقدامات حمایتی در اروپا متمرکز بوده است، در حالی که کارکنان رسانهها در سایر مناطق جهان اغلب بدون هیچ نوع حمایت و پشتیبانی رها شدهاند. آنها به سوی شرایط اقتصادی بسیار آسیبپذیر سوق داده شده و یا مجبور به ترک حرفه، به ویژه در رسانههای محلی شدهاند.
مبارزه با اخبار جعلی
امسال، اهمیت دستیابی به اطلاعات قابل اعتماد و بیطرفانه در شرایط بحرانی بیش از پیش روشن شده است.
روزنامهنگاران هنگام شیوع کرونا تلاش کردند تا اخبار جعلی را که سلامت مردم را به خطر میاندازد، افشا کنند. یکی از این موارد زمانی بود که مثلا دونالد ترامپ، رییسجمهور آمریکا، پیشنهاد کرد ویروس با تزریق مواد ضدعفونیکننده به بدن درمان شود.
منیر زرور، مدیر برنامه و سیاست خاورمیانه فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران، در این زمینه میگوید: «در سال ۲۰۲۱، ما باید با حمایت از روزنامهنگاری آزاد و مستقل و پیشبرد ساختارها خودتنظیمکننده پاسخگویی رسانهها را تقویت کنیم.»
چالشهای آینده
از جمله چالشهای سال آینده مساله کلیدی اخذ مالیات از شرکتهای فنآوری از جمله فیسبوک و گوگل در قبال استفاده از محتوای رسانهها، با هدف اطمینان از آینده روزنامهنگاری در سال ۲۰۲۱، خواهد بود.
اما این همه ماجرا نیست. تغییر نقش اتحادیهها و تحکیم موج اتحادیه در رسانههای دیجیتال، فشار برای دریافت بستههای دولتی پشتیبانی از رسانهها، شکل دادن به تأثیر کار از راه دور در روزنامهنگاری و اطمینان از ایمنی کارکنان رسانهها نیز حوزههایی است که علیرغم گامهای مثبت در سالهای اخیر، هنوز فاصله زیادی با ایدهآل دارد.
اتحادیههای صنفی سال آینده باید همچنین به مبارزه با نابرابریهای جنسیتی ادامه دهند، مسالهای که طبق نظرسنجی فدراسیون، طی دوران همهگیری کرونا بیشتر شده است.
پاسخدهندگان به نظرسنجیها از کارفرمایان و دولتها خواستهاند که دورکاری را به عنوان روشی برای کاهش استرس شدید و مقابله با نابرابریهای مداوم تنظیم و سازماندهی کنند.
نیاز به اتحاد
چالش های پیش روی ما وسیع است و تنها یک راه برای مقابله با همه آنها وجود دارد: وحدت و یکپارچگی.
اتحادیهها به ویژه در کشورهایی که دولت نتوانسته است پاسخی سریع و کارآمد به بیماری همهگیر ارائه دهد، فعال بودهاند.
اتحادیهها باید با هم کار کنند تا فقط راه حلهایی را تضمین کنند که هزینه این بحران را بر پشت کارگران نیندازد، همانطور که در بحران اقتصادی جهانی سابق اتفاق افتاد. اکنون زمان این کار است.