فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران هم‌زمان با بحران کرونا، «بستر جهانی روزنامه‌نگاری با کیفیت» را راه‌اندازی کرد.
طی دو ماه گذشته، به دلیل شرایط ناشی از شیوع بیماری همه‌گیر، تهدید‌ها علیه آزادی رسانه افزایش یافته است. بسیاری از رسانه‌ها اقدام به اخراج‌های گسترده کرده‌اند و در مواردی رسانه‌ها تعطیل شده‌اند. در همین راستا فدراسیون تنظیم این سند خواستار انجام اقدام‌های مشخص برای نجات روزنامه‌نگاری مستقل در شرایط پیش آمده و پیش رو است.
فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران در یکی از بند‌های این سند از همه دولت‌ها می خواهد که بلافاصله با گوگل، اپل، فیسبوک، آمازون و مایکروسافت وارد مذاکره شده و نسبت به اخذ مالیات از درآمد این شرکت‌ها در قلمرو ملی اقدام کنند. این مالیات استراتژیک باید صرف حمایت از روزنامه‌نگاری در پی همه‌گیری کرونا شود.
جرمی دیر، معاون دبیرکل فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران، درباره دلیل منطقی تقاضای مالیات از این شرکت‌ها و نقش آن در موضوع نجات مطبوعات توضیحاتی داد.
چرا فکر می کنید مذاکره با این شرکت‌ها برای نجات بازار رسانه ضروری است؟
صرفاً به این دلیل که این شرکت‌ها، مخصوصا گوگل و فیسبوک، سود زیادی از کار روزنامه‌نگاران و رسانه‌های خبری مستقل کسب می‌کنند.
فیسبوک و گوگل حدود ۶۱ درصد از کل تبلیغات دیجیتال را دریافت می‌کنند و این رقم هر ساله در حال رشد است. فیسبوک به تنهایی در سال ۲۰۱۸ میلادی بیش از ۲۰ میلیارد دلار سود داشته است و درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۹ میلادی به ۷۰ میلیارد دلار رسیده است.
هم‌زمان رسانه‌های مستقل و مهم‌تر از همه رسانه‌های محلی از بازار خارج می‌شوند و شغل‌ها از بین می‌روند. در نتیجه کسی برای طرح سوال، وادار کردن قدرت‌های محلی به پاسخگویی، افشای فساد و موضع‌گیری در جهت منافع عمومی باقی نمی‌ماند و این یعنی ایجاد ضعف دموکراتیک؛ این وضعیت سال‌هاست که ادامه دارد، ولی با شرایط بیماری همه‌گیر سرعت گرفته است.
طنز تلخی است که رسانه‌ها از گسترش مخاطبان لذت می‌برند در حالی که از نظر اقتصادی غول‌های فناوری سود می‌برند و درآمدهای خود را هر روز افزایش می‌دهند.
فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران برای نحوه صرف شدن بودجه حاصل از مالیات چه پیشنهادی دارد؟
آنچه ما می‌خواهیم این است که غول‌های فناوری سهم عادلانه خود را پرداخت کنند. آن‌ها ناشران خبر هستند و باید به عنوان ناشر مالیات پرداخت کنند.
ما معتقدیم که مالیات خدمات دیجیتال می‌تواند مبلغ هنگفتی را ایجاد کند که می‌تواند روزنامه‌نگاری مستقل را در مواجهه با بحران زنده نگه دارد و به ایجاد یک الگوی جدید روزنامه‌نگاری مستقل کمک کند که در آن اطلاعات کالایی نیست که از سوی صندوق‌های تامین مالی و شرکت‌ها خرید و فروش شود، بلکه حقی است که باید در دسترس همه جامعه باشد.
در حال حاضر گوگل و فیس بوک با ارائه کمک‌های مالی به رسانه‌های منتخب خود، سعی می‌کنند خود را به عنوان ناجی ترسیم کنند. ما خرده‌های سفره آن‌ها را نمی‌خواهیم. ما می‌خواهیم آن‌ها سهم عادلانه خود را بپردازند. شش شرکت بزرگ فناوری آمریکایی متهم شده‌اند که طی یک دهه گذشته از پرداخت یک‌صد میلیارد دلار مالیات جهانی اجتناب کرده‌اند. این باید متوقف شود!
ما معتقدیم که یک صندوق جهانی که از سوی نماینده رسانه‌ها و سازمان‌های روزنامه‌نگاری اداره می‌شود، می‌تواند آینده‌ای پایدار برای رسانه‌ها ایجاد کند و حقوق شهروندان را برای داشتن رسانه تکثرگرای مستقل تضمین کند.
چنین چشم‌انداز رسانهای ترکیبی از خدمات عمومی و رسانه‌های خصوصی است. این امر از این رسانه‌ها در برابر صندوق‌های تامین مالی یا غول‌های فناوری محافظت می‌کند. چرا که رسانه‌هایی که از نظر آن‌ها سودآور و یا قابل پخش نیست باید تعطیل شوند.
دولت‌های مرکزی و اتحادیه اروپا در این امر چه نقشی دارند؟
پول آنجاست، آنچه وجود ندارد اراده سیاسی است. سال‌هاست که دولت‌ها از غول‌های فناوری می‌ترسند. اما نشانه‌های کوچک اما دلگرم‌کننده‌ای وجود دارد که ممکن است شرایط تغییر کند. بیماری همه‌گیر کرونا باعث شده است که شهروندان و سیاستمداران ارزش رسانه‌ها را دریابند. رسانهای که برای منافع عمومی کار می‌کند، یک کالای عمومی است و برای حفظ و حمایت از آن باید اقدام کرد.
شماری از دولت‌ها شروع به بررسی مالیات یا عوارض خدمات دیجیتال کرده‌اند. اتحادیه‌ها در بسیاری از کشورها در حال لابی کردن با دولت‌های خود در جهت اقدام در این زمینه هستند. اتحادیه اروپا می‌تواند نقش بسیار مهمی ایفا کند. ممکن است دولت‌ها به تنهایی از قدرت غول‌های فناوری هراس داشته باشند، اما این برای اتحادیه اروپا به عنوان یک بازار بزرگ صادق نیست.
استرالیا ، اتحادیه اروپا و چندین کشور اروپایی در حال حاضر در این راستا اقدام کرده‌اند.
در طول همه‌گیری بیماری کرونا، دنیای رسانه با یک ضربه بزرگ روبه‌رو شد؛ آیا فکر می کنید پیامدهای این ضربه، فرصتی برای ورود به مرحله جدیدی در فضای روزنامه‌نگاری خواهد بود؟
باید باشد. در غیر این صورت با بزرگ‌تر شدن بیابان‌های خبری روبه‌رو خواهیم بود و علاوه بر کلاهبرداری، فساد و سوء‌استفاده‌های غیرقانونی دیگر بر روی مسائلی چون بهداشت، تغییرات آب و هوایی، آموزش و مدیریت‌های محلی نیز پرده تاریکی فرود خواهد آمد.
متن کامل این گفت‌وگو را اینجا بخوانید.
